ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΟΙΣΟΦΑΓΟ
Ο οισοφάγος είναι ένας μυϊκός σωλήνας, ο οποίος ενώνει τη στοματική κοιλότητα με το στομάχι. Οι μύες του οισοφάγου, εκτελώντας περισταλτικές κινήσεις, προωθούν τα υγρά και τις στερεές τροφές από το στόμα προς το στομάχι.
Στην περιοχή που ενώνεται ο οισοφάγος με το στομάχι βρίσκεται ο κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ), ο οποίος κλείνει στεγανά τη θέση αυτή επιτρέποντας έτσι το πέρασμα υγρών και τροφής μόνο προς την κατεύθυνση από τον οισοφάγο προς το στομάχι και όχι αντίστροφα. Με τον τρόπο αυτό παρεμποδίζεται η παλινδρόμηση (το πισωγύρισμα, δηλαδή) του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο, εκτός βέβαια απ’ τις περιπτώσεις εμετού ή ρεψίματος.
Στο εσωτερικό του τμήμα, ο οισοφάγος επενδύεται από ένα ευαίσθητο βλεννογόνο, όπως ακριβώς και το στόμα. Στο βλεννογόνο αυτό υπάρχουν αδένες, οι οποίοι παράγουν βλέννη. Η βλέννη αυτή, μαζί με το σάλιο βοηθούν στην προώθηση της τροφής προς το στομάχι.
Όπως γνωρίζουμε, μέσα στο στομάχι παράγεται υδροχλωρικό οξύ, το οποίο είναι ένα απ’ τα πιο ισχυρά οξέα. Το στομάχι προφυλάσσεται απ’ τη διαβρωτική δράση του υδροχλωρικού οξέος από ένα στρώμα βλέννης, το οποίο καλύπτει το εσωτερικό τοίχωμα του στομάχου. Ο οισοφάγος, όμως, δεν διαθέτει προστατευτικούς μηχανισμούς κατά του υδροχλωρικού οξέος και γι αυτό παθαίνει σοβαρές βλάβες όταν το υδροχλωρικό οξύ του στομάχου βρεθεί στο τοίχωμα του οισοφάγου.
Στους υγιείς ανθρώπους, που δεν πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), το περιεχόμενο του στομάχου δεν παλινδρομεί προς τον οισοφάγο, επειδή υπάρχει ο Κάτω Οισοφαγικός Σφιγκτήρας κι έτσι ο οισοφάγος προφυλάσσεται απ’ τα βλαβερά- όξινα γαστρικά υγρά.
ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΙΝΑΙ Η ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ
Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση είναι μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία τα όξινα γαστρικά υγρά του στομάχου, προχωρούν απ’ το στομάχι προς τον οισοφάγο, προκαλώντας βλάβες στον βλεννογόνο του οισοφάγου. Η πιο συχνή βλάβη είναι η φλεγμονή του οισοφάγου, η οποία ονομάζεται ΟΙΣΟΦΑΓΙΤΙΔΑ.
Ανάλογα με τη βαρύτητα των βλαβών αυτών, διακρίνουμε τέσσερις βαθμούς οισοφαγίτιδας: 1ου, 2ου, 3ου και 4ου. Αυτές είναι υπεύθυνες και για τα συμπτώματα του ασθενούς.
Οι βλαπτικές συνέπειες και τα συμπτώματα της ΓΟΠ επιδεινώνονται προοδευτικά όταν δεν ακολουθούνται οι οδηγίες για τη σωστή της αντιμετώπιση. Για την αποφυγή των καταστρεπτικών επιπλοκών και την ανακούφιση του ασθενούς απ’ τα συμπτώματα, είναι αναγκαία αρχικά η θεραπεία με τα κατάλληλα φάρμακα και τελικά και γενικότερα, η τήρηση ορισμένων οδηγιών απ’ τον ασθενή για να εμποδιστεί η επανεμφάνιση των συμπτωμάτων.
ΤΥΠΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Η ΓΟΠ και η οισοφαγίτιδα χαρακτηρίζονται από τα παρακάτω συμπτώματα:
• Οπισθοστερνικό κάψιμο (καούρες),
• Όξινες ερυγές (ξινίλες),
• Πόνος κατά την κατάποση (οδυνοφαγία),
• Ενοχλήσεις απ’ το αναπνευστικό σύστημα, την περιοχή του λαιμού, της μύτης και των αυτιών.
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗΣ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ
• Όταν αυξάνεται η πίεση μέσα στην κοιλιά, ο σφιγκτήρας μπορεί να μη μπορεί να ανταπεξέλθει κι έτσι γαστρικά περιεχόμενα διαφεύγουν προς τον κατώτερο οισοφάγο. Παράδειγμα ορισμένων τέτοιων περιπτώσεων αποτελούν η παχυσαρκία, η εγκυμοσύνη καθώς και άλλες παθήσεις που αυξάνουν το κοιλιακό περιεχόμενο.
• Τα λιπαρά φαγητά, ο καφές, η σοκολάτα, το αλκοόλ και το κάπνισμα μπορούν να προκαλέσουν ΓΟΠ.
• Ορισμένα φάρμακα (αντιχολινεργικά) μπορούν επίσης να προκαλέσουν χαλάρωση στον σφιγκτήρα και να προκαλέσουν ΓΟΠ.
• Η ύπτια θέση καθώς επίσης και κάποιες ενδογενείς ανωμαλίες των μυών του σφιγκτήρα μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε ΓΟΠ.
• Η διαφραγματοκοίλη μπορεί επίσης να προκαλέσει ΓΟΠ. Στην ανωμαλία αυτή, το στομάχι περνά διαμέσου του διαφράγματος και το άνω τμήμα του βρίσκεται πιο πάνω απ’ το διάφραγμα μέσα στο θώρακα. Έτσι ο Κάτω Οισοφαγικός Σφιγκτήρας δε λειτουργεί κανονικά με αποτέλεσμα να προκαλείτε ΓΟΠ.
ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Μια γενικότερα προσεγμένη επιλογή τροφών και επιπλέον η υιοθέτηση σωστών κανόνων διατροφής μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην ανακούφιση του ασθενούς απ’ τα συμπτώματα της ΓΟΠ και της οισοφαγίτιδας.
Ορισμένες τροφές και ποτά ασκούν βλαπτική δράση και επιδεινώνουν τα συμπτώματά τους. Συγκεκριμένα, καλό θα είναι να:
• Τρώτε μικρά, ελαφριά και συχνά γεύματα,
• Αποφεύγετε τα μεγάλα και λιπαρά γεύματα,
• Αποφεύγετε το αλκοόλ,
• Περιορίσετε και στη συνέχεια διακόψετε το κάπνισμα,
• Περιορίσετε ή/ και αποφύγετε: τα λιπαρά κρέατα (κρέας μικρών ζώων, ζαμπόν, μπέικον, αλλαντικά, κονσέρβες, λιπαρά ψάρια, λιπαρές σάλτσες πχ μαγιονέζα, λιπαρά τυριά, τηγανητά κρέατα, βούτυρο, μαργαρίνη), τα τηγανητά, τη σοκολάτα, τον καφέ, τη μέντα, τα μπαχαρικά, τα αλκοολούχα ποτά, τους όξινους χυμούς φρούτων (πορτοκαλιού, λεμονιού, ντομάτας), τα αεριούχα ποτά, τη σόδα, τα γλυκά με σιρόπι (γλυκό του κουταλιού, ταψιού, λουκουμάδες, μεγάλη ποσότητα μελιού/ μαρμελάδας), τη σαντιγί, τις πίτες με φύλλο, τις σούπες και τα υγρά το βράδυ, τα άγουρα ή ξερά φρούτα, τα αγγούρια, τα μανιτάρια, τα ραπανάκια, το λάχανο, τα κάστανα, τα τουρσιά, το ξύδι, το σκόρδο, το λεμόνι, τις πικάντικες σάλτσες, την κέτσαπ, τη μουστάρδα, το πιπέρι και την πάπρικα.
Τέλος, μετά το τελευταίο γεύμα της ημέρας σας αποφύγετε την άμεση κατάκλιση και επιπλέον φροντίστε έτσι ώστε κατά τη διάρκεια του ύπνου να υπάρχει στο σώμα σας μια ελαφριά κλίση 30 μοιρών (τοποθετώντας 2ο μαξιλάρι).
